Een overdenking die ik de laatste tijd vaak heb, ook na een traject bij een psychologenpraktijk binnen ons eigen gezin, is dat diagnoses tegenwoordig de ‘normaal’ lijken te zijn. Het lijkt erop dat wanneer een kind signalen laat zien van gedrag wat wij apart, irritant, druk en vooral helemaal niet handig of functioneel vinden, we daar ook zelf direct bij gaan labelen.
Ik ben er ook schuldig aan en maak ik me er soms expres schuldig aan door mijzelf te bestempelen als hyperactief, licht-autistisch en manisch. Allemaal termen die -als je duikt in de betekenis ervan- helemaal niet lichtzinnig gebruikt dienen te worden.
Zo ook ‘de rest van Nederland’ om maar even iedereen over één kam te scheren, want pratend met mensen in het onderwijs en de zorg wordt er vaak al een diagnose geroepen voordat een kind en gezin gesproken en gezien zijn. Gewoon als ‘denkrichting’ is dan de bedoeling, maar waarom zou je?
Helpend bij een diagnose is dat er passende hulp kan worden ingezet. Op het kind en mogelijk het gezin. Liefst dus andersom wat mij betreft: eerst op het gezin, daarna op het kind. Of uiteraard: eerst op school, daarna op het kind…
Helaas zie ik vaak ook gebeuren dat het kind middels een aanname in een diagnostisch proces terecht komt, terwijl er in de omgeving nog geen helpende factoren gecreëerd zijn om echt te kunnen duiden waar het gedrag vandaan komt. In de klas bijvoorbeeld kunnen er zoveel omgeving- en sociale factoren spelen dat de kindkenmerken vergroot worden:
Een kind wat van nature heel rustig is zal in een drukke klas waarschijnlijk ondersneeuwen waarbij er vaak een opmerking wordt geplaatst over de weerbaarheid. Echter: moet er dan niet in het groepsproces iets gebeuren om de situatie voor de leerling makkelijker te maken om dus toch te durven reageren?
Een constante struggle in mijn hoofd geeft dit, want waar trek je de grens en waar ga je te ver. Zullen we wel met elkaar afspreken dat we ook de omgeving meenemen in het ‘beoordelen’ van het gedrag? Want daar hebben wij zelf als ouders en opvoeders een grote rol in, die we soms liever ook gewoon even niet willen zien in alle drukte.